Fıtık Nedir?
Karın kaslarınız olmasa bile, karnınızda sizi destekleyen,
hareket etmenize yardımcı olan ve içindeki şeyleri yerinde tutan kas duvarları
vardır. Vücudunuzun bir kısmı zayıf bir noktadan veya bir kas duvarındaki
açıklıktan sıkıldığında fıtık oluşur. Aşınmış bir lastikteki bir delikten
şişkin bir iç lastik gibidir. Farklı tipte fıtıklar olabilir, ancak çoğu
kalçalarınız ve göğsünüz arasında bir yerde olur.
Semptomlar
Tipik olarak her fıtık acı vermez - karnınızda veya kasıklarınızda bir çıkıntı veya yumru görürsünüz. Bazen, şişkinliği yalnızca güldüğünüzde, öksürdüğünüzde veya ağır bir nesneyi kaldırdığınızda olduğu gibi zorlandığınızda görürsünüz. Çoğu zaman, yerine geri bastırabilirsiniz. Ayrıca şunları da fark edebilirsiniz:
- Çıkıntı zamanla büyür.
- Dolgunluk hissi oluşur.
- Çıkıntı çevresinde ağrı, basınç veya hafif bir ağrı bulunabilir.
- Bir şeyi kaldırdığınızda ağrı oluşur.
Kasık fıtıkları en
sık görülen fıtık türüdür.
Kasık Fıtıkları
Bu en yaygın fıtık türüdür. En sık erkeklerde olur, ancak
kadınlarda bazen hamilelik sırasında olur. Doğuştan da olabilir veya aşağıdaki
şekillerde sonradan da oluşabilir.
- Yaş, kaslar zamanla yıprandıkça
- Sigara içen bir kişide olduğu gibi kronik öksürük ile
- Fiziksel aktiviteden veya tuvalete gitmekten dolayı aşırı zorlama
Femur fıtıkları,
kasık fıtıklarından daha az yaygındır.
Femoral Fıtık
Bunlar kasık fıtıkları gibidir, ancak kasıkların farklı bir
yerinde. Kadınların femoral fıtık olma
olasılığı daha yüksektir. Yaygın değildirler, ancak tehlikeli olabilirler -
bağırsak dürttüğü sırada bir kas deliği sıkıştırmadıkça (boğulma olarak
adlandırılır) herhangi bir belirti fark etmeyebilirsiniz. Bu durumda, yumru
sert ve hassas olur ve şiddetli karın ağrısı, mide bulantısı veya kusmanız
olabilir. Bu belirtilere sahipseniz, hemen tıbbi yardım alın.
Göbek deliği ile
göğüs arasında bir ventral fıtık gelişir.
Ventral Fıtıklar
Aşağıdaki durumlarda bir tane alma olasılığınız daha yüksek olabilir:
- Çok kilolu iseniz
- Geçmeyen bir öksürük var ise
- İnşaat işlerinde olduğu gibi ağır nesneleri kaldırıyorsanız
- Banyoya giderken çok zorluyor iseniz
- Sık sık kusuyorsanız
- Ameliyat olduğunuz bir bölgede kesi fıtığı meydana gelebilir.
Kesi Fıtığı
Kesi fıtıkları, karınlarından ameliyat olmuş kişilerde oldukça yaygındır. Doku tamamen iyileşmeden önce ameliyat yarasından sıkıldığında olurlar. Enfeksiyon gibi, iyileşirken sorunlarla karşılaşırsanız, daha olasıdır. Onları düzeltmenin tek yolu başka bir ameliyattır, ancak genellikle tedavisi zordur.
Midenin bir kısmı diyaframdan göğsünüze
girdiğinde bir hiatal herni oluşur.
Hiatal Fıtıklar
Bu tür fıtıklarda midenizin bir kısmı diyaframınızdan ve
göğsünüzden dışarı çıkar. (Diyaframınız göbek ve göğsünüz arasında bir kas
tabakasıdır.) Bir çıkıntı görmezsiniz, ancak mide ekşimesi, göğüs ağrısı ve
ağzınızda ekşi bir tat olabilir. 50 yaş ve üstü kişiler ve hamile kadınların
bunlara sahip olma olasılığı daha yüksektir. Hamilelik göbeğe baskı
uygulayabilir ve kaslarını zayıflatabilir. Tipik olarak, üç büyük öğün yerine
birkaç küçük öğün yemek veya 3 saat içinde yatmamak gibi ilaç ve yaşam tarzı
değişiklikleri ile tedavi edilirler.
Çocuklarda kasık veya
göbek fıtığı olabilir.
Çocuklarda Fıtıklar
Çocuklarda fıtık oluştuğunda, bunlar tipik olarak kasık veya
göbek fıtıklarıdır. Kasık fıtıkları en çok erken doğan bebeklerde ve testis
torbasına düşmemiş bir testisle doğan erkek çocuklarda görülür. Göbek fıtıkları
göbek deliğinin hemen çevresinde meydana gelir. Genellikle incinmezler ve
sadece göbek deliğine benzeyebilirler. Genellikle 2 yaşına kadar kendi
başlarına yerlerine geri dönerler.
Küçük fıtıklar
büyüyebilir ve sorunlara neden olabilir.
Doktora Ne Zaman Görünülür?
Fıtık zararsız bir çıkıntı olarak başlayabilirken, büyüyebilir ve incitmeye başlayabilir. Bazı durumlarda hayatı tehdit edici bile olabilir. Öyleyse, çok önemli görünmese bile, açıklayamayacağınız bir yumru veya şişkinlik gibi fıtık belirtileriniz varsa doktorunuzu görmek en iyisidir.
Bir fıtığın bazı belirti
ve semptomları, acil servise derhal gitmeyi gerektirir.
Acil Servise Ne Zaman Gidilir?
Fıtıkta bir bağırsak döngüsü sıkışırsa, tıkanma adı verilen
ciddi bir probleminiz vardır. Vücudunuzdaki atık akışını engeller. Çok
sıkıştırırsa bağırsaktaki kan akışı kesilebilir.
Şu belirtileriniz varsa hemen yardım alın:
- Mor veya koyu Kırmızı çıkıntı
- Kabızlık
- Ateş.
- Artan şiddette ağrı.
- Kusuyorsunuz veya mideniz rahatsız ise
Bir doktor genellikle fizik muayeneye dayanarak fıtığı
teşhis edebilir.
Testler
Çoğu zaman, doktorunuz sadece fizik muayene ile fıtık
olduğunuzu söyleyebilir. Ayağa kalkmanızı ve öksürmenizi isteyebilir
TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Tedavi: Tetikte Bekleme
Doktor, küçük bir
fıtık için dikkatli beklemenizi tavsiye edebilir.
Fıtıkları her zaman tedavi etmenize gerek yoktur. Çocuklarda
göbek fıtıkları kendiliğinden iyileşebilir, bu nedenle doktorunuz tedavi için 5
yaşına kadar beklemenizi önerebilir. Yetişkinler için, özellikle ameliyat sizin
için riskli ise, doktorunuz fıtık küçük olduğu ve sizin için herhangi bir büyük
soruna yol açmadığı sürece sadece tetikte beklemeyi önerebilir.
Tedavi: Cerrahi
Cerrahi olarak
implante edilen özel bir ağ, karın duvarını desteklemeye yardımcı olabilir.
Herhangi bir fıtık için ana tedavi, karnınızın etrafındaki
duvarı desteklemeye yardımcı olan bir ağ yerleştirmek için yapılan ameliyattır.
Doktorunuzun cildinizde uzun bir açıklık yaptığı açık ameliyatınız olabilir
veya birkaç küçük açıklık kullanan laparoskopik ameliyat olabilirsiniz. Laparoskopik
cerrahiden daha çabuk iyileşebilirsiniz, ancak bazı çalışmalar fıtığın geri
gelme olasılığının biraz daha yüksek olabileceğini göstermektedir.
Kasık Fıtığı Kemeri size yardımcı olabilir mi?
Kasık Fıtığı Kemeri
size ekstra destek sağlayabilir ancak fıtığınızı iyileştirmez.
Pek sayılmaz. Ortada bir bağlayıcı gibi ya da iç çamaşırı
gibi giyilen bu kumaş alet seni iyileştirmeyecek. Ameliyattan kısa bir süre
sonra bir tane giyebilirsiniz - sizi daha rahat ettirebilir - ancak muhtemelen
doktorunuzun bunu önereceği tek zaman budur. Aynı şey bant, bandajlar ve fıtığı
yerinde tutan her şey için de geçerlidir - fıtığı iyileştirmez veya daha ciddi
sorunları önlemezler.
Fıtık riskinizi azaltmak için sağlıklı bir yaşam tarzı
yaşayın.
Fıtık Nasıl Önlenir
Aşağıdaki durumlarda
fıtık olma olasılığınızı düşürebilirsiniz:
Geçmeyen bir öksürüğünüz veya hapşırığınız varsa
doktorunuzla konuşun.
Sigarayı bırakmak bu
konuda size yardımcı olabilir.
Vücudunuzu düzenli ve dengeli tutmak için meyveler, sebzeler ve tam tahıllar
yiyin.
Diyet ve egzersizle sağlıklı kiloda kalın.
Fiziksel aktivite yaparken iyi bir form kullanın. Örneğin
ağır bir nesneyi kaldırırken beliniz yerine dizlerinizden eğilin.